TANIMLAMA, AMAÇ VE TASARIM İLKELERİ
Farklı  düzeydeki  yapı  bölümleri  arasında  bağlantı  sağlayarak  kişilerin  inip  çıkmasına  yarayan  düşey  sirkülasyon  araçlarının  en  önemlisi  ve  en  yaygın  olanı  merdivenlerdir. Öteki  düşey  sirkülasyon  araçlarından  rampalara da  bir  bakıma  basamaksız  merdiven  gözüyle bakılabilir. Asansör  ve  yürüyen  merdiven  gibi  düşey  sirkülasyon  araçları  ise  merdiven  kavramının  tümüyle  dışında  kalan  mekanik  araçlardır.
Kişilerin  inip,  çıkmasına  yarayan  merdivenler,  kişiler  tarafından  taşınabilen  her  tür  eşya  ve  malzemenin  iletimini  de  sağlar.  Ayrıca  merdivenlerin  en  önemli  fonksiyonlarından  biri de  yangın  ve  deprem  gibi  felaketler  sırasında,  katlar  arasındaki  bağlantıyı  sağlayarak  kişilerin  hayatlarını  kurtarmaktır.
Merdiveni  Oluşturan  Bölümler;
Merdiven  yapısı  üç  ana  bölümden  oluşmaktadır:
1- Üzerinde  basamakların  bulunduğu  eğimli  merdiven  kolu,
2- Merdiven  kolları  arasında  bulunan  yatay  merdiven  sahanlığı,
3- Merdivende  inip – çıkma  güvenliğini  sağlayan  merdiven  korkuluğu.
Bunlardan  merdiven  kolu  ve  sağanlık,  merdiveni  oluşturan  ana  bölümlerdir. Korkuluk  ise,  sirkülasyon  güvenliği  ile  birlikte  görünüş  güzelliğini  de  sağlayan  tali  bir  bölüm  olarak  düşünülebilir.  Merdiven  kolu  sahanlıklar  veya  katlar  arasında  uzanan  basamaklar  dizisi  olarak  tanımlanabilir.  Basamaklar,  ya  yalnız  kendileri ( taşıyıcı  olarak  çalışarak )  veya  eğimli  olarak  düzenlenen  taşıyıcı  plakla  birlikte  merdiven  kolunu  oluşturur.
MERDİVENLERİN  SINIFLANDIRILMASI
Merdivenler  değişik  bakış  açılarına  göre  değişik  biçimde  sınıflandırılabilirler:
Bu  bakış  açılarında  en  önemlileri;  merdivenin  kullanma  yeri,  merdivenin  geometrik  biçimi  ve  merdivenin  taşıyıcı  sistemi  olarak  sayılabilir:
a- Merdivenin  kullanma  yerine  göre;  yapıların  içinde  düzenlenen  iç  merdivenler,  yapıların  dışında  düzenlenen  dış  merdivenler  sayılabilir.
b- Merdivenleri,  yapıldıkları  malzemelere  göre;  taş  merdivenler,  beton  merdivenler,  betonarme  merdivenler  olarak  sınıflandırmak  olanaklıdır.
c- Merdivenlerin  geometrik  biçimine  göre;
c1-  Merdivende  sahanlık  bulunup,  bulunmamasına  göre,  sahanlıksız  merdivenler,  sahanlıklı
merdivenler  olarak,
c2-  Merdivenlerin  plandaki  kol  biçimlerine  göre;  düz  kollu  merdivenler,  dönel ( eğri )  kollu
merdivenler  olarak,
c3-  Merdivenlerin  kol  sayısına  göre;  tek  kollu,  iki  kollu,  üç  ve  daha  fazla  sayıda  kollu
merdivenler  olarak  sınıflandırılabilir.
d- Merdivenlerin  taşıyıcı  sistemlerine  göre;
d1-  Taşıyıcı  basamaklı  merdivenler,
d2-  Kıvrımlı  sistem  merdivenler,
d3-  Çevre  mesnetli  helisel  merdivenler,
d4-  Uzay  taşıyıcı  sistemli  merdivenler  olarak  sınıflandırılabilir.
MERDİVENLERİN  KULLANILMA  UYGUNLUĞUNU  SAĞLAYAN  KOŞULLAR
Bu  koşullar,  daha  çok  merdivenin  geometrik  boyutlarıyla  ilgili  olan  koşullardır
Merdivenin  kullanılma  uygunluğunu  sağlayan  koşulların  başında;  basamak  yüksekliği,  basamak  genişliği,  merdiven  eğimi,  merdiven,  sahanlık  ve  merdiven  kovası  genişlikleri  ile  merdiven  baş  yüksekliği  ölçülerinin  geldiği  söylenebilir.
a- Merdiven  basamağı:
Merdiven  basamağı,  merdivenin  adım  atarak  yükselmeye  yarayan  kesimidir.  Basamakların  birbiri  ardına  dizilmesiyle  merdiven  kolu  oluşur.  Merdiven  kolu  ve  sahanlıklar  da  merdiveni  oluşturur.  Basamağın  düşey  kesimine  “Rıht”,  yatay  kesimine  “Ayaklık”  denilir.  Ayrıca  basamağın  düşey  kesiminin  yüksekliği  basamak  yüksekliği ( s ),  yatay  kesimin  genişliği  ise basamak  genişliği ( a )  olarak  adlandırılır.  Basamakları,  kapalı  rıhtlı  ve  açık rıhtlı  olmak  üzere
İki  sınıfta  toplamak  olanaklıdır.